Myślenice – Cudze chwalicie, swego nie znacie! Wakacje w Polsce.

Myślenice – miasto powiatowe w woj. małopolskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Myślenice. Jest jednym z ośrodków miejskich aglomeracji krakowskiej.
Wzmiankowane od XIII wieku. Myślenice uzyskały lokację miejską w 1342 roku. Miasto królewskie Myślimice położone było w drugiej połowie XVI wieku w powiecie szczyrzyckim województwa krakowskiego. Wchodziło w skład klucza myślenickiego, stanowiącego uposażenie kasztelanów krakowskich. Nazwa miasta pochodzi, wedle jednej z hipotez, od imienia założyciela osady – Myślimira.

Myślenice leżą 30 km na południe od Krakowa, nad rzeką Rabą i jej lewym dopływem Bysinką, pomiędzy wzgórzami Dalin, Chełm oraz Uklejna.

Centralnym i najważniejszym punktem miasta jest rynek o kształcie zbliżonym do prostokąta z pierzejami długimi na 120/100/80/115 metrów. Został on wytyczony w roku 1458 według prawa magdeburskiego. W wieku XVIII powstawały przy nim pierwsze murowane domy, najstarszym z nich jest „Kamienica Obońskich” mieszcząca się pod numerem 27. Na płycie rynku znajdują się dwa symbole miasta: studnia-fontanna „Tereska” – pochodzący z końca XIX wieku żeliwny posąg z czeskiej odlewni w Blansku oraz pomnik Świętego Floriana z XVIII wieku.

Przez miejscowość przechodzi łącząca Kraków z Chyżnem droga krajowa nr 7 (fragment międzynarodowej trasy E77), stanowiąca na tym odcinku część tzw. Zakopianki. Swój początek ma tam również droga wojewódzka nr 967, biegnąca do Łapczycy.

Początki historycznej myślenickiej osady sięgają jeszcze czasów pogańskich. Pierwotnie powstała ona obok źródła (tzw. zimnej wody) na wschodnim zboczu Plebańskiej Góry, nad starym korytem Bysinki. W tym uroczysku, jak podaje tradycja, znajdowała się pogańska świątynia, gdzie oddawano cześć pogańskim bogom. W monograficznych opracowaniach, powołujących się na tradycję, spotykamy informacje, że na miejscu gontyny powstał pierwszy myślenicki kościół katolicki. Ostatecznie źródło ocembrowano, a następnie postawiono na nim kaplicę (ze źródłem pod posadzką).
Obecna kaplica, zwana Studzienką, zbudowana została na miejscu poprzedniej w 2. poł. XVIII w. w stylu późnobarokowym, otrzymując za patronkę Matkę Bożą Śnieżną.

Pierwsza historyczna wzmianka o Myślenicach pojawiła się w latach 1253–1258 w Kodeksie Tynieckim i mówiła o umocnieniach obronnych. Myślenice broniły bowiem w owym czasie dostępu do stolicy Polski, Krakowa, od strony południowej. W tamtym okresie w rejonie miasta istniał system umocnień, tak zwana brona myślenicka, której główną część stanowił zamek w Myślenicach, warownia u podnóża góry Uklejny, zwanej Zamczyskiem.

Kluczową datą w historii osady był rok 1342 kiedy miała miejsce lokacja miasta. Przywilej lokacyjny nadał Myślenicom król Kazimierz Wielki. Sprzedał myślenickie sołectwo dwóm mieszczanom z Wieliczki (obaj nosili imię Hynko). W tym samym roku kasztelan krakowski Spytko z Melsztyna ufundował kościół parafialny. Od tego czasu miasteczko zaczęło się prężnie rozwijać i otwierało swoje podwoje wielu zacnym gościom. Myślenice odwiedził m.in. Mikołaj Rej, który tam kończył trzecią księgę Żywota człowieka poczciwego. Oprócz niego w mieście przebywał król Władysław Jagiełło i królowa Jadwiga, a także cesarz niemiecki Zygmunt Luksemburski oraz królowie Węgier i Danii, a także liczni książęta.

Okres świetności miasta skończył się w 1557 roku, kiedy to Spytek Wawrzyniec Jordan przekazał Myślenice kasztelanii krakowskiej. Krakowscy rządcy byli bardziej zajęci problemami wielkiego miasta, toteż Myślenice zaczęły podupadać. O miasteczku przypomniano sobie w latach trzydziestych i czterdziestych XVII wieku, kiedy do Myślenic trafił cudowny obraz Matki Boskiej. Kolejną degradację miasto przeżyło po potopie szwedzkim, w wyniku którego spłonęły dwa kościoły, a maryjne wota zostały rozkradzione.

Po I rozbiorze Polski Myślenice zostały włączone do terytorium cesarstwa austriackiego.

W 1908, z inicjatywy Stanisława Pardyaka powstaje Gimnazjum w Myślenicach. Po I wojnie światowej burmistrzem miasta został Jan Dunin-Brzeziński, który w czasie wojny był dowódcą 2 pułku Szwoleżerów Rokitniańskich. O Myślenicach jeszcze raz było głośno w 1936 roku, kiedy Adam Doboszyński zorganizował „Wyprawę myślenicką”, w trakcie której rozbrojono posterunek policji, zdemolowano kilka sklepów żydowskich na rynku oraz próbowano podpalić bożnicę.

W czasie drugiej wojny światowej Myślenice znajdowały się pod niemiecką okupacją od 5 września 1939. W tym czasie dwukrotnie miasto było pacyfikowane (29 VI 1940 r. i 29 IV 1942 r.). Myślenice zostały wyzwolone 22 stycznia 1945 roku przez oddziały 38 armii 4. Frontu Ukraińskiego.

Myślenice początku XX w. opisał Jan Sztaudynger w Szczęściu z datą wczorajszą. W rodzinnym domu na Zarabiu przy ul. Sosnowej spędzał wakacje w dzieciństwie i wczesnej młodości.

W latach 1975–1998 miasto należało do woj. krakowskiego.

Foto: Barbara Kalczyńska
źródło: wikipedia

 

Kategoria: Fotoreportaże